Σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας στον ύπνο

Ο/Η σύντροφός σας ανησυχεί γιατί τη νύχτα σας κόβεται η αναπνοή;Ξυπνάτε με πονοκέφαλο ή "βαρύ κεφάλι";Έχετε πολύ καιρό να δείτε ολόκληρη ταινία γιατί μόλις καθήσετε στον καναπέ σας παίρνει ο ύπνος;Τότε είναι πιθανό να πάσχετε από "σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας κατά τον ύπνο".Είναι μια κατάσταση αρκετά συνηθισμένη και αφορά τόσο ενήλικες όσο και παιδιά.Ο μηχανισμός με τον οποίο προκαλείται είναι με δυο λόγια ο εξής:Κατά τον ύπνο, όλοι οι άνθρωποι αναπτύσσουν μυοχάλαση, χαλάρωση δηλαδή των μυών।Αυτό είναι εντονότερο στη φάση του ύπνου που ονομάζεται ύπνος RΕΜ και είναι η φάση στην οποία κατά κύριο λόγο βλέπουμε τα όνειρα।Στους ασθενείς με αποφρακτική υπνική άπνοια, η μυοχάλαση αυτή έχει σαν αποτέλεσμα να μειώνεται το εύρος του αυλού του φάρυγγα που εξυπηρετεί τη δίοδο του αέρα από τη μύτη και το στόμα προς τους πνεύμονες।Η μείωση του εύρους του φάρυγγα οφείλεται τόσο στην σύμπτωση των τοιχωμάτων του λόγω του ότι αυτά χαλαρώνουν και πέφτουν προς τα μέσα υπό την επίδραση της έλξης που τους ασκεί η εισπνευστική προσπάθεια, όσο και στην προς τα πίσω κίνηση της γλώσσας λόγω βαρύτητας όταν ο ασθενής κοιμάται ανάσκελα।Η μείωση του αυλού του φάρυγγα έχει σαν πρώτο επακόλουθο την παραγωγή ήχου, λόγω του ότι ο αέρας περνά από στενωμένη δίοδο και επιπλέον προκαλεί κραδασμό των χαλαρών τοιχωμάτων, που είναι το γνωστό σε όλους ροχαλητό।Σε ένα επόμενο στάδιο η στένωση αυξάνεται τόσο που μπορεί να προκληθεί απόφραξη του αυλού με αποτέλεσμα τη διακοπή της αναπνοής, δηλαδή την άπνοια।Ακολουθεί μια περίοδος μερικών δευτερολέπτων στα οποία μειώνεται η οξυγόνωση του αίματος, γεγονός το οποίο ξυπνά τον ασθενή, αίρεται η μυοχάλαση και αποκαθίσταται η αναπνοή।Οι αφυπνίσεις αυτές διαρκούν ελάχιστα δευτερόλεπτα γι'αυτό και δεν καταγράφονται στη μνήμη του ασθενούς।Αυτός είναι και ο λόγος που ο ασθενής που πάσχει από άπνοια συνήθως δεν το γνωρίζει।Τα συμπτώματα της άπνοιας, εκτός του ροχαλητού και της διακοπτόμενης αναπνοής που επισημαίνονται από τους οικείους του ασθενούς, έχουν να κάνουν κυρίως με το γεγονός ότι ο ύπνος είναι διακοπτόμενος।Έτσι το άτομο δεν ξεκουράζεται όσο θα έπρεπε και μπορεί να εμφανίζει πρωινή κεφαλαλγία ή κακοδιαθεσία, αίσθημα κόπωσης και υπνηλίας κατά τη διάρκεια της ημέρας, διαταραχές της συγκέντρωσης, κακή απόδοση στην εργασία ή το σχολείο, σεξουαλική δυσλειτουργία κτλ।Σε πιο βαρειές περιπτώσεις μπορεί να προκύψουν και καρδιοαναπνευστικά προβλήματα।Αν και άπνοια μπορί να εμφανίσει ο οποιοσδήποτε, υπάρχει μια τάση να εκδηλώνουν άπνοια οι άνθρωποι που έχουν μια ούτως ή άλλως στενή κατασκευή στο φάρυγγα।Καταστάσεις όπως η υπερτροφία των αμυγδαλών ή των αδενοειδών εκβλαστήσεων (κρεατάκια), η μεγάλη γλώσσα, οι παθήσεις της μύτης, η παχυσαρκία, το κάπνισμα και πολλά άλλα προδιαθέτουν στην εκδήλωση του συνδρόμου।Για τη διάγνωση του συνδρόμου χρησιμοποιούνται κυρίως το ιστορικό και η πολυσωματοκαταγραφική μελέτη ύπνου που διενεργείται σε εξειδικευμένα εργαστήρια, ενώ απαραίτητη είναι και η ωτορινολαρυγγολογική εξάταση।Η θεραπεία συνίσταται στην αλλαγή του τρόπου ζωής (διακοπή καπνίσματος, απώλεια βάρους κτλ) και στην εφαρμογή μιας συσκευής (न्च्पप) που διοχετεύει αέρα στον ασθενή κατά τον ύπνο, εμποδίζοντας τη σύμπτωση των τοιχωμάτων του φάρυγγα।Όταν υπάρχει χειρουργικό αντικείμενο (πχ υπερτροφία αμυγδαλών) μπορεί να προχωρήσει κανείς και σε προσπάθεια χειρουργικής αντιμετώπισης της άπνοιας।Στα παιδιά τις περισσότερες φορές αφαιρούνται οι αμυγδαλές και οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις।
Συμπερασματικά θα έλεγε κανείς ότι, ενώ το ροχαλητό είναι ένα πρόβλημα οικογενειακό καθώς ενοχλεί τους άλλους αλλά δεν προκαλεί προβλήματα στον ασθενή, η αποφρακτική υπνική άπνοια είναι πρόβλημα υγείας διότι μπορεί να έχει σοβαρά επακόλουθα και ως τέτοιο πρέπει να αντιμετωπίζεται।Σε κάθε περίπτωση είναι απαραίτητη η ιατρική βοήθεια।

Δημήτριος Αγγελέτος
Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος
Γέρακας Αττικής-Ιωαννίνων १२
Τηλ.:२१०६६५४८५४-6977270666